Langdurig zieken
Groen licht voor derde golf terug-naar-werkbeleid
De Kamercommissie Sociale Zaken zet het licht op groen voor een nieuwe reeks maatregelen om langdurige zieken weer naar werk te begeleiden indien mogelijk. Daarbij wordt ingezet op sneller contact en krijgen zowel werknemers als werkgevers, ziekenfondsen en artsen extra verantwoordelijkheid. Zo mogen artsen tijdens het eerste jaar ziekte een attest voor hoogstens drie maanden afleveren.
Het terug-naar-werkbeleid (TNW) van minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (Vooruit) ging al in de vorige legislatuur van start. 'Contact', dat noodzakelijk geacht wordt om langdurige zieken de juiste ondersteuning te bieden, is de rode draad in dat beleid. In een eerste golf startten er daarom TNW-coördinatoren, nadien volgde een vast ritme aan contactmomenten. Vanaf 1 januari 2026 moet dus een derde golf volgen, met een sneller en krachtiger contact, maar ook meer samenwerking.
Huisarts aan zet
Meer concreet zal de arbeidsarts voortaan automatisch het getuigschrift arbeidsongeschiktheid ontvangen dat de huisarts uitschrijft. Veelal blijft het principe dat werkgevers hun arbeidsarts na één maand afwezigheid verwittigen momenteel dode letter. Ook wordt verwacht dat die arbeidsarts al na één maand actie onderneemt, zoals mogelijke aanpassingen bekijken.
Werkgevers krijgen dan weer de verplichting om binnen de zes maanden een re-integratietraject te starten voor wie dat vraagt, arbeidspotentieel heeft en nog een arbeidsovereenkomst. Voor wie geen arbeidsovereenkomst meer heeft maar wel arbeidspotentieel, komt er een verplichte inschrijving bij de arbeidsbemiddelingsdienst, met binnen de maand een eerste gesprek.
Voor het eerst krijgt ook de behandelende arts een duidelijke rol. Zo komt er een eenvoudige 'fit-note' die aangeeft wat wél nog mogelijk is. Een nieuw digitaal platform moet zorgen voor overleg met de adviserend arts en de arbeidsarts. Een attest in het eerste jaar zal nog maximaal drie maanden mogen dekken, wat contact en opvolging moet verzekeren. Tot slot verwacht het TNW-beleid dat langdurig zieken ingaan op uitnodigingen en zich tijdig inschrijven bij de arbeidsbemiddelingsdiensten.
Oppositie stemt verdeeld
Met nog enkele andere maatregelen legt het TNW-beleid extra verantwoordelijkheid bij werknemers, werknemers, ziekenfondsen en artsen. Zo zullen werkgevers voortaan een solidariteitsbijdrage moeten betalen in de tweede en derde maand van arbeidsongeschiktheid. Voor werknemers worden gesprekken met TNW-coördinatoren, arbeidsbemiddelaars, adviserend en arbeidsartsen verplicht, zoniet volgen sancties. De financiering van ziekenfondsen zal in toenemende mate afhangen van het succes waarmee ze langdurig zieken begeleiden naar werk. En voor artsen komen er nog richtlijnen per pathologie en een databank om voorschrijfgedrag beter op te volgen en onderling overleg daarover te organiseren.
PS en PVDA stemden tegen de tekst, de meerderheidspartijen stemden voor. Open VLD en Vlaams Belang onthielden zich. Bij Open VLD en Vlaams Belang klonk onder meer bezorgdheid over de oprichting van de databank om voorschrijfgedrag beter op te volgen. Daarin komen dus de data terecht van getuigschriften van arbeidsongeschiktheid. Zo toonde Open VLD-Kamerlid Irina De Knop zich bezorgd over de proportionaliteit van de maatregel en de bescherming van de privacy. Ze verwees naar adviezen van de Gegevensbeschermingsautoriteit en de Raad van State en stipte aan dat gezondheidsgegevens van Europa extra voorzichtig moeten verwerkt worden. "We begrijpen dat er een databank of systeem nodig is waarbij je zoekt naar manieren om informatie te verzamelen, maar dit is een zeer slappe koord", zei De Knop.
Vooroordelen
Een gelijkaardig geluid viel te horen bij Vlaams Belang-Kamerlid Ellen Samyn, die bovendien vragen stelde bij de beveiliging van de databank. "De vraag is niet of maar wanneer een inbraakpoging succesvol zal zijn en de persoonsgegevens van duizenden burgers op het web zullen belanden", zei Samyn.
Bij PS en PVDA klonk het dan weer dat de oorzaken van langdurige ziekte onvoldoende aangepakt worden. "Een hervorming moet uitgaan van de realiteit zoals de werknemers die ervaren, niet van vooroordelen", zei Kamerlid Caroline Désir (PS). Ook PVDA-Kamerlid Robin Tonniau vindt dat onvoldoende werk gemaakt wordt van "werkbaar werk". Volgens hem probeert de hervorming langdurig zieken "terug te duwen naar jobs die hen waarschijnlijk opnieuw ziek gaan maken".
