'Fundamentele rechten worden stelselmatig geschonden'
Orde wil gevangenenzorg naar FOD Volksgezondheid
In een advies van half september slaat de nationale raad van de Orde der Artsen alarm: gevangenen hebben onvoldoende toegang tot gezondheidszorg. Fundamentele rechten, die de kern vormen van de medische deontologie, worden stelselmatig geschonden. De Orde vraagt structurele hervormingen en de overheveling van de gezondheidszorg in gevangenissen naar de FOD Volksgezondheid.
De nationale raad heeft een bijzonder scherp advies uitgebracht over de schrijnende toestand van de gezondheidszorg in gevangenissen, waarover Artsenkrant eerder berichtte. Voor de Orde blijft een gevangene in de eerste plaats een patiënt, met dezelfde rechten als alle andere burgers.
De realiteit op het terrein is echter heel anders. Artsen en zorgverleners klagen dagelijks schendingen van de medische ethiek aan: vertragingen in de behandeling, consulten in het bijzijn van andere gevangenen, gebrek aan vertrouwelijkheid, onvolledige informatie, met name als er sprake is van een taalbarrière.
De Orde benadrukt dat noch overbevolking in de gevangenis noch een gebrek aan middelen deze schending van fundamentele rechten kan rechtvaardigen.
Arbeidsomstandigheden van gevangenisartsen
Er worden vier actiepunten naar voren gebracht.
Ten eerste: de rechten van patiënten garanderen. De toegang tot zorg moet worden verbeterd, zonder noodzakelijke behandelingen uit te stellen. Het recht op privacy moet worden gerespecteerd: de aanwezigheid van medegevangenen tijdens een consult is onaanvaardbaar. Het medisch beroepsgeheim moet onbeperkt van toepassing zijn.
Gedetineerden moeten ook naar behoren worden geïnformeerd over hun gezondheidstoestand en moeten een onderzoek kunnen weigeren, tenzij er sprake is van een ernstig risico voor de volksgezondheid.
De tweede prioriteit is het verbeteren van de werkomstandigheden van gevangenisartsen. De huidige omstandigheden stellen hen niet in staat om state-of-the-art zorg te verlenen. Er dienen ruimten en middelen ter beschikking te worden gesteld om een anamnese en een fysiek onderzoek uit te voeren.
De arts moet een eenvormig geaccrediteerd softwarepakket voor huisartsgeneeskunde kunnen gebruiken, dat gekoppeld is aan de datahubs, om de continuïteit van de behandeling te garanderen.
Dilemma's onder ogen zien
De derde prioriteit is het opstellen van richtlijnen die zijn afgestemd op de gevangenisomgeving. Deze moeten een antwoord bieden op de ethische dilemma's die eigen zijn aan gevangenissen, in het bijzonder wanneer artsen te maken hebben met isolatie van hun patiënten.
De Orde benadrukt dat de arts door zijn dubbele rol - als behandelend arts van de gedetineerde en als adviserend arts - niet volledig onafhankelijk kan opereren.
De vierde prioriteit is om de verantwoordelijkheid voor de gezondheid in gevangenissen over te dragen aan de FOD Volksgezondheid. Momenteel berust deze bij de Federale Overheidsdienst Justitie. De Orde pleit voor een omschakeling om zo de zorg te verbeteren en te uniformeren met de zorg buiten de gevangenismuren.
