“Voedsel en medische zorg zijn geen wapens”
Om de explosieve stijging van slachtoffers onder zorgverleners wereldwijd onder de aandacht te brengen, organiseerde Medics On The Move For What Matters op maandag 22 september een manifestatie bij het Europees Parlement. De organisatoren riepen de Europese Unie op om het recht op zorg in conflictgebieden te verdedigen en op te treden tegen de steeds vaker voorkomende schendingen van medische neutraliteit. Artsenkrant was bij de manifestatie aanwezig.
Volgens een van de initiatiefnemers, infectioloog prof. dr. Bart Rijnders, staat de medische neutraliteit van artsen en zorgverleners wereldwijd onder druk. “Toen een arts twee jaar geleden werd doodgeschoten in mijn ziekenhuis (het Rotterdams Erasmus MC), moest ik schuilen met patiënten. Dat was de stressvolste dag van mijn loopbaan. Destijds was in Nederland het hele land in rep en roer om wat er gebeurd was, maar voor mijn Palestijnse collega’s is dat helaas elke dag uit hun loopbaan. Ik vraag me oprecht af; hoe heeft dit zo ver kunnen komen?”, zegt Rijnders.
De manifestatie in Brussel werd ingevuld met getuigenissen van zorgmedewerkers uit conflictgebieden. Een van de sprekers was Caroline Willemen van Artsen zonder Grenzen, die zelf in Gaza werkte. “Ik zag daar collega’s die door een gebrek aan apparatuur pasgeboren baby’s met de hand moesten beademen,” vertelde ze. “Elke dag kwamen er ambulances aan bij de ziekenhuizen, doorzeefd met kogels.”
Ook Meinie Nicolai, verpleegkundige en directeur van de Belgische tak van Artsen zonder Grenzen drukte haar bezorgdheid uit en verwees in haar toespraak naar Resolutie 2286 van de Verenigde Naties. Die stelt dat zorgverleners in gewapende conflicten beschermd moeten worden en dat schenders van het internationaal recht ter verantwoording geroepen moeten worden. “Betekenisloos”, concludeert ze na het aanhoren van verschillende getuigenissen van zorgverleners.
Vodje papier
“Wereldwijd, of het nu Gaza, Soedan, Syrië of Oekraïne betreft, staat het internationaal recht dat gezondheidsmedewerkers moet beschermen steeds meer onder druk. Op veel plekken is het nauwelijks meer dan een vodje papier,” zegt Katheel Van Brempt, Europees Parlementslid voor Vooruit, die bij de demonstratie aanwezig was. “België heeft wel enkele belangrijke stappen gezet. Zo reisde De Wever naar de VN in New York – zij het met slepende voeten – om aan te kondigen dat ons land de Palestijnse staat zal erkennen. Daarmee leg je politieke druk op Israël. Europa moet zijn soft power veel meer inzetten om het internationaal recht te handhaven, dat gebeurt momenteel echt veel te weinig.”
Volgens spoedverpleegkundige Islam Nalajev van de Nederlandse noodhulporganisatie Emergency Medical Team Nederland (EMTN) is het schrijnend dat zorgmedewerkers naar Brussel moeten afreizen om aandacht te vragen voor de veiligheid van hun collega’s wereldwijd. “Dat we op een doordeweekse dag naar Brussel moeten komen om onze eigen veiligheid, en die van onze collega’s op te eisen, is triest. Er bestaan wetten, internationale verdragen en instanties die hiervoor moeten instaan. Toch zien we dat die bescherming in veel gevallen concreet ontbreekt, waardoor zorgmedewerkers hun werk niet meer veilig kunnen uitvoeren. En wanneer politici hier dan komen zeggen dat er eerst een democratische meerderheid nodig is om maatregelen te nemen, vraag ik mij af: hoe kan het dat onze veiligheid en bescherming afhankelijk zijn van een meerderheid? Dat gaat mijn begrip te boven.”
