De tragiek van trage transities
Herken je dit? Technologie ontwikkelt zich razendsnel. De mogelijkheden lijken onbeperkt. Toch wordt je dagelijkse werk belemmerd door beveiligingsprotocollen, allerlei authenticatiemethoden en ingewikkelde interfaces.
Nadat je de codes via sms, e-mail én Itsme hebt ingevoerd en drie keer hebt bewezen dat je geen robot bent (waarbij je één keer twijfelde), blijkt dat je geen toegang hebt omdat je wachtwoord verlopen is. Zelfs in zorgorganisaties leidt dit digitale doolhof vaak tot gemopper.
Terwijl technologie zich steeds sneller ontwikkelt, lijken projecten tergend traag te vorderen. Heb je een briljant idee dat meerwaarde voor patiënten creëert? Wanneer je het presenteert, ervaar je de tragiek van trage transities.
Wat is de oorzaak? Stafleden en comités nemen alles onder de loep in een absolute controledwang. Jouw project struikelt over overheidsopdrachten, richtlijnen rondom cybersecurity, GDPR en nog een waslijst aan regels. Maar even tussen ons: maken we het soms niet nodeloos ingewikkeld? Overdrijven we soms niet? Lijden we niet aan analyse-paralyse? Zijn we geen spreadsheet-ridders geworden?
Moeten we niet wat antifragieler worden zoals Nassim Nicolas Taleb het zo mooi verwoord in zijn boek Antifragiel? Zijn conclusie luidt als volgt: “Leer omgaan met chaos en onzekerheid in plaats van alles tot in de puntjes te willen beheersen”.
In veel zorgorganisaties is de balans zoekgeraakt. De zorgverstrekker zit vast in een bureaucratisch, juridisch moeras. Vele nieuwe veranderingen vliegen de organisatie binnen, maar de brokstukken van de vorige zijn nog niet opgeruimd. Zorgverleners raken stilaan vermoeid of vervreemd, omdat ze een andere taal spreken dan die van de systemen om hen heen.
De kracht van woorden wordt vaak onderschat. Als kind, op bezoek bij mijn grootouders, hoorde ik de taal van het geloof. Was iemand ziek, dan staken we een kaarsje aan. Zorg kreeg je in instellingen met namen als “Heilige” of “Sint”. Maar stilaan nam de economische logica het over van het spirituele. De taal veranderde mee: zorgorganisaties werden zorgbedrijven, universiteiten kennisbedrijven.
'Medewerkers, patiënten en projecten zijn meer dan cijfers in risicomanagementrapporten'
Voor elk project of onderzoek wordt tegenwoordig een businessplan verwacht. We rapporteren over de inzetbaarheid en de uitval van medewerkers en we berekenen het rendement van opleidingen. Maar woorden beschrijven niet alleen de werkelijkheid. Taal stuurt ze ook. Als je iets onkruid noemt, ga je wieden. Is het project een kost of een kans?
Zorgorganisaties zijn complex en het is te begrijpen dat een taal gezocht wordt die alles hanteerbaar maakt en vereenvoudigt. Maar met juridisch jargon wordt elk waardevol nieuw project een risico of een hindernis. Medewerkers, patiënten en projecten zijn meer dan cijfers in risicomanagementrapporten.
Wanneer we een menselijke dimensie missen in onze taal, voelt dit voor zorgverleners wereldvreemd aan. Een eerste signaal? Ze spreken niet meer over "wij", maar over "het ziekenhuis". De afstand groeit, de betrokkenheid neemt af en de risico’s worden net groter.
Wat kun je eraan doen? Neem de tijd om even stil te staan. Gun jezelf de ruimte om het licht binnen te laten en het geheel helder te zien. Om dit te bereiken, is een taal nodig die mensen kan bereiken en vertrouwen en verbondenheid in je team of organisatie kan bevorderen.
Samen op weg naar een juiste mix van juridische discipline en de wil om zorg te verbeteren! Samen werken als een dynamisch duo – waarbij de wet het pad verlicht maar de zorg de richting wijst.
Hans Crampe, CEO AZ Oudenaarde.
