'Blind Gekocht' toont de toekomst van de zorg en betaalbaar wonen

Persoonlijk ben ik niet zo’n fan van TV-formats die beginnen met het woord ‘Blind’. Maar soms geven TV-programma’s een blik op een sociale uitdaging die we als maatschappij moeten tackelen, of zetten ze de lens op een onderbelicht thema.

Tom Braekeleirs - HealthNerd

Het was dan ook een ongewone passage deze week in het populaire programma ‘Blind Gekocht’. De droom van het jonge koppel dertigers Laurens en Fien is om samen te gaan wonen met hun oma en opa. Zo kunnen ze ook op lange termijn zorg dragen voor grootouders.

“Oh, zo schoon”, is vermoedelijk de eerste reactie die in heel wat huiskamers te horen was. Maar tegelijk wijst het verhaal van Laurens en Fien op grotere maatschappelijke uitdagingen, waarop intergenerationeel samenwonen een uniek geschikt antwoord biedt.

We maken momenteel een dubbele wooncrisis mee. Er zijn twee groepen die zich aan beide zijden van één en hetzelfde structureel probleem zitten.

Langs de ene kant heb je heel wat ouderen die alleen wonen in veel te grote huizen die daarenboven niet toekomstgericht zijn ingericht. Om er wat cijfers van Statbel en Statistiek Vlaanderen bij te halen: begin 2024 woonden in Vlaanderen 980.000 personen alleen, waaronder 362 000 ouderen. Er leven meer dan 260.000 67+ers in een woning van meer dan 200 vierkante meter, zoals VRT berichtte.

Aan de andere zijde van de medaille heb je jonge gezinnen die geen eigen woning vinden door een krapte op de woningmarkt.

Je hebt dus (jonge) mensen die geen woning vinden, terwijl de vierkante meters wel beschikbaar zijn.

Gooi daar nog eens een saus over van de stijgende druk op ouderenzorg door de verzilvering van onze bevolking, met het daaraan gekoppelde zorginfarct waar we op af stevenen. We weten nu al dat we niet op dezelfde manier onze ouderenzorg gaan kunnen organiseren zoals we het nu doen, omdat we simpelweg de mensen niet hebben. Dus we gaan het moeten hebben van het activeren van andere handen, mantelzorgers bijvoorbeeld. Konden we maar beide problemen tegelijk aanpakken.

‘Blind Gekocht’ toont ons dat intergenerationeel wonen meer is dan een soort liefdadigheid die alleen te vinden is bij schattige kleinkinderen. Het is naast een emotionele, ook een rationele keuze in het belang van jongeren en jonge gezinnen.

Daarbovenop verlicht het de kost van de verzilvering op de samenleving algemeen. Een triple win dus.

Intergenerationeel wonen is een van dé sleutels om de dubbele wooncrisis en de verzilvering aan te pakken.

Maar het potentieel van intergenerationeel wonen wordt vandaag nog steeds gefnuikt, omdat er geen geschikt beleidskader is. Nochtans kunnen we die transitie richting meer intergenerationeel samenwonen perfect maken, budgetneutraal:

• Door met meldingsplicht in plaats van vergunningsplicht te werken voor woonaanpassingen die niet structureel zijn.
• Door inschrijvingen op hetzelfde adres voor dit type samenwonen mogelijk te maken, zonder ongewenste fiscale en andere administratieve gevolgen.
• Door het verlaagd bouwtarief van 6% uit te breiden voor (ruime) woningen die verbouwd worden met als doel intergenerationeel samenwonen te realiseren.

Ik had nooit gedacht dat een programma als ‘Blind Gekocht’ ons een blik zou geven in de toekomst, wat betreft zorg en betaalbaar wonen. Maar hier zijn we nu. Intergenerationeel wonen is een van dé sleutels om de dubbele wooncrisis en de verzilvering aan te pakken. Maar daarvoor moeten we wel een flexibel en geschikt beleidskader voorzien. Beste beleidmakers, het is in ieders belang. Maak hier werk van.

Tom Braekeleirs is een innovatieleider op het gebied van digitale gezondheid en de toekomst van gezondheidszorg. Hij is gastprofessor Digitale Medische Technologie aan de Universiteit Gent (Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen), spreker en moderator bij Nexxworks en adviseur bij denktank PRoF (Patient Room of the Future), een internationaal open innovatieconsortium voor professionals uit de zorg, industrie en de academische wereld.