Covid-19 malgoverno
Nu Vladimir P. de covidmediacrisis op 24 februari 2022 heeft afgebroken, past een terugblik. Het is wat vroeg om te juichen dat we het einde van de pandemie hebben bereikt - de herfst zal dat leren. In het Zuiden houdt omicron weer huis, in het Noorden daalt de covidsterfte, een seizoeneffect.
China blijft interessant. Een zorgwekkende toestand van afwezige immuniteit en slechte vaccins met beperkt beschikbare gezondheidszorg wordt op de spits gedreven door dictatoriale blindheid voor eigen falen. Het is hopen op een snelle lente, een mooie zomer en de aankoop van mRNA- vaccins die wel werken. Helaas voor de gewone Chinees is dat laatste onwaarschijnlijk. Autocratieën zijn slecht voor de gezondheid.
Het idee dat je een respiratoir overdraagbaar virus met de karakteristieken van sars-cov-2 kan tegenhouden met lockdowns en mondmaskers was vanaf dag één onzinnig. Dat verklaarde het Zweedse beleid, dat op basis van Chinese desinformatie een besmettelijker, minder dodelijk virus met meer asymptomatische dragers verwachtte.
Gevestigde infectieziekte-epidemiologie adviseert het virus af te remmen in hoogrisicogroepen maar los te laten in laagrisicogroepen: jongeren en kinderen. Het virus is te stoppen door het virus: grootschalige immuniteit door verworven infecties. Dat bleek een misrekening: het (oorspronkelijke) virus was minder besmettelijk met veel minder asymptomatische dragers maar daardoor veel dodelijker dan gedacht.
Zweden leert ons dat regels en straffen niet nodig zijn voor een gezond, solidair beleid
Een tweede misrekening was de snelle beschikbaarheid van vaccins, drie maanden voor de meest optimistische voorspellingen. Dat maakte een strategie van uitstel beloftevol. Uitstel kocht tijd waarin je grootschalige immuniteit kon opwekken door massavaccinatie. Zweden kon zo niet het allerbeste resultaat van continentaal Europa voorleggen, maar slaagde toch met grote onderscheiding. In Zweden sloten scholen geen dag. Het woord "coronaboete" heeft er nooit bestaan. Het succesvolle Zweedse pandemiebeleid was gebaseerd op respect voor de rechtstaat, voor kinderrechten en voor verantwoordelijkheidszin van burgers.
België trok op zijn Belgisch zijn plan. Dat was niet slechter dan elders, deels omdat overal paniek het won van gezond verstand. Het beleid hobbelde van dag tot dag, opgejaagd door de media. Verstandig beleid zet prioriteiten over langere termijn. Het zoekt naar balansen tussen risico's, dit bij grote onzekerheid. Die zoektocht naar balans ging de mist in.
Het beleid werd gedomineerd door de angst van de middenklasse. De groep met het hoogste risico, kwetsbare bejaarden, werd in grote aantallen slachtoffer van chaos en wanbeleid. De groep met het laagste risico, kinderen en jongeren, betaalde een exorbitant hoge prijs door schoolsluitingen en een barrage van beperkingen. Gezinnen zonder toegang tot een tuin, niet de rijkste, slikten coronaboetes. Zweden leert ons dat regels en straffen niet nodig zijn voor een gezond, solidair beleid: vertrouwen in burgers en respect voor de rechtstaat geeft een beter resultaat.
